Hakem Süreci İlkeleri

Değerlendirme İlkeleri

Daha önce yayınlanmamış ya da yayınlanmak üzere başka bir dergide halen değerlendirmede olmayan ve her bir yazar tarafından onaylanan makaleler değerlendirilmek üzere kabul edilir.
Gönderilen ve ön kontrolü geçen makaleler İthenticate (veya diğerleri) yazılımı kullanılarak intihal için taranır.
Mevlana Tıp Bilimleri Dergisi çift taraflı kör hakemlik süreci yürütür. Tüm çalışmalar öncelikle editörler tarafından dergiye uygunluk açısından değerlendirilecektir. Uygun görülen makaleler, makalenin bilimsel kalitesini değerlendirmek için en az iki bağımsız uzman hakeme gönderilir.
Baş Editör, makaleleri, yazarların etnik kökeninden, cinsiyetinden, uyruğundan, dini inancından ve siyasi felsefesinden bağımsız olarak değerlendirir. Baş editör, makaleleri gözden geçirdikten sonra editör yardımcılarına gönderir. Yardımcı editörler; yayına gönderilen makalelerin adil bir şekilde çift taraflı kör hakem değerlendirmesinden geçmelerini sağlar.
Baş editör; yazarlar, editörler ve hakemler arasında çıkar çatışmasına izin vermez ve makalelerin kabulü veya reddi ile ilgili nihai karardan sorumludur. Editörün kararı kesindir
Editörler, kendilerinin veya aile üyeleri veya meslektaşları tarafından yazılmış olan veya editörün ilgilendiği ürün veya hizmetlerle ilgili olan makaleler hakkındaki kararlara dahil olmazlar. Bu tür herhangi bir gönderi, derginin olağan prosedürlerinin tümüne tabidir.

Hakemler, gönderilen makalelere ilişkin tüm bilginin, makale yayınlanana kadar gizli kalmasını sağlamalı ve yazar tarafında herhangi bir telif hakkı ihlali ve intihal fark ederlerse editöre raporlamalıdırlar.

Hakem, makale konusu hakkında kendini vasıflı hissetmiyor ya da zamanında geri dönüş sağlaması mümkün görünmüyorsa, editöre bu durumu bildirmeli ve hakem sürecine kendisini dahil etmemesini istemelidir.

Değerlendirme sürecinde hakemler, gözden geçirme için gönderilen makalelerin yazarların özel mülkü olduğunu ve bunun imtiyazlı bir iletişim olduğunu bilmelidir. Değerlendirmeyi kabul eden hakemler bu kuralı kabul etmiş sayılır. Hakemler ve yayın kurulu üyeleri başka kişilerle makaleleri tartışamazlar. Makalelere atanan hakemlerin kimliğinin gizli kalmasına özen gösterilmelidir.

Değerlendirme Süreci

Hakemlik Türü (Çift Körleme): Editör, makalelerin adil bir şekilde çift taraflı kör hakemlikten geçmesini sağlar ve makale biçimsel esaslara uygun ise, gelen yazıyı yurtiçinden ve /veya yurtdışından en az iki hakemin değerlendirmesine sunar, hakemler gerek gördüğü takdirde yazıda istenen değişiklikler yazarlar tarafından yapıldıktan sonra yayınlanmasına onay verir.
İnceleme Zamanı: Yayın Öncesi
Yazar-Hakem Etkileşimi: Editörler, hakemler ile yazarlar arasındaki tüm etkileşimlere aracılık eder. Yazarlar hakemlerin kimler olduğunu, hakamler de yazarların kimler olduğunu bilmezler.
İncelemede Geçen Süre: Mevlana Tıp Bilimleri Dergisi'nde inceleme için hakem sürecine alınan araştırma makaleleri için son karara kadar geçen sürenin 8 haftayı aşmaması ana hedeftir. Elde olmayan sebeplerle bu süre uzayabilmektedir.

İntihal Kontrolü: Dergimizde, makaleler intihali engellemek için taramaktadır.
Her Bir Makaleyi İnceleyen Hakem Sayısı: İki-üç
İzin Verilen Süre: 20 gün. Bu süre hakemlerin talebine göre 3-10 gün eklenerek uzatılabilmektedir.
Karar: Makalenin Editör tarafından yayın kabul edilebilmesi için en az iki hakemin ya da bir hakem bir yardımcı editörün kabul kararı vermesi gerekir.
Etik İhlal Şüphesi: Hakemler, araştırma veya yayının suistimalinden şüphelendiklerinde durumu Editöre iletmelidir. Editör, COPE tavsiyelerine uyarak gerekli işlemleri yürütmekle görevlidir.

Baş Editör, araştırma makalesini gönderildiği gün inceler ve eğer makalenin daha fazla değerlendirmeye değer olduğunu düşünürse, daha ayrıntılı bir inceleme için editör yardımcısına gönderir. Araştırma makaleleri için editör yardımcısı genellikle her makaleyi baştan sona okur. Tüm yazılar için iki veya üç hafta içinde ilk karara varmayı hedefliyoruz, ancak genellikle ilk karar, gönderimden sonraki birkaç gün içinde verilir. Mevlana Tıp Bilimleri Dergisi'nin gönderilmiş olan çalışma için doğru dergi olduğunu düşünmüyorsak, çalışmalarını gecikmeden başka bir yere gönderebilmeleri için yazarlara derhal bildiririz. Bu aşamada ret için olağan nedenler, yetersiz özgünlük ve konunun derginin kapsamı dışında kalmasıdır.

Baş editör ve editör yardımcısı tarafından gerek duyulmazsa makale direkt olarak hakem sürecine geçilir. Ancak, araştırma makaleniz için editör ve editör yardımcısının gerek duyduğu bazı hallerde bir sonraki adım, Yayın Kurulu toplantımızdır. Üyeler makalenizi okuyacak ve önemini, özgünlüğünü ve bilimsel kalitesini tartışacaklar. Araştırma makaleleri için editoryal kararlar almak için esas olarak araştırma sorusuna odaklanırız. Makalenin konusu dergi kapsamına uygun, güncel ve önemli olsa bile bir araştırma sorusu yoksa makaleyi reddedebiliriz. Elbette ciddi kusurları varsa çalışma reddedilecektir. Makale toplantısına katılan herkesten başlangıçta ilgili çatışan çıkarları beyan etmesi istenir ve önemli bir çatışan çıkarı olan herkes, ilgili makale tartışılırken (ilgilerinin niteliğine ve kapsamına bağlı olarak) ya odadan çıkar ya da en son konuşur.

Makaleniz Mevlana Tıp Bilimleri Dergisi için uygunsa, bölüm editörü makalenizi iki dış hakeme gönderir. Hakemler, nihai kararı verecek olan editörlere tavsiyede bulunur. Hakemlerden raporlarını onaylamalarını ve onlara gönderdiğimiz makale üzerinde çıkar çatışmaları varsa beyan etmelerini istemekteyiz. Hakemlerin ardından yardımcı editörler de kararlarını verirler ve nihai karar baş editör tarafından verilir.

Bazı makaleler, ciddi araştırma suistimalinden şüphelenildiği durumlarda, Mevlana Tıp Bilimleri Dergisi editörlerinin uygun gördüğü üçüncü şahıslar tarafından da görülebilirler.

Tüm makaleler için gönderildikten sonra 4 ve 8 hafta içinde yayın hakkında nihai bir karara varmayı hedefliyoruz. Ancak elde olmayan nedenlerle bu süre uzayabilmektedir

Mevlana Tıp Bilimleri Dergisi, okurlara ve yazarlara olan bağlılığının bir parçası olarak makalelere açık erişim sağlar. Tüm makalelerimiz çevrimiçi olarak ücretsiz erişilebilirdir.

Yayınlanan makalenizde herhangi bir hata fark ederseniz, düzeltmenin yapılıp yapılmayacağını size bildirecek olan baş editöre e-posta gönderin.

Editöryal Kadronun Çalışmalarına Yönelik Hakem Süreci İlkeleri
Mevlana Tıp Bilimleri Dergisi'nin kendi editörleri tarafından yazılan editöryal yazılar ile analiz makaleleri, dış hakem değerlendirmesinden geçmez. Özgün araştırma makaleleri ise en azüç dış hakeme kör hakemlik kapsamında gönderilir. Bu süre boyunca o editörlerin rolleri askıya alınır.

Yazarların Sorumlulukları

Yazar, araştırma ve yayın eğitine uymalıdır.
Yazar, aynı çalışmayı birden fazla dergide yayımlamaya teşebbüs etmemelidir.
Yazar, makalenin yazımında istifade ettiği eserleri eksiksiz olarak kaynakçada belirtmelidir.

Editörün Sorumlulukları

Editör, yazıları yazarların etnik kökeni, cinsiyeti, vatandaşlığı, dini inancı veya siyasi düşüncesine bakmaksızın bilimsel içerik açısından değerlendirir.
Editör, yayınlanmak üzere gönderilen makalelerin adil bir şekilde çift-kör hakem değerlendirmesini yapar ve gönderilen makalelerle ilgili tüm bilgilerin yayınlanmadan önce gizli tutulmasını sağlar.
Editör, hakemlere yazıların gizli bilgi olduğunu ve bunun ayrıcalıklı bir etkileşim olduğunu bildirir. Hakemler ve yayın kurulu, yazıları başka kişilerle tartışamaz. Hakemlerin anonimliği sağlanmalıdır. Belirli durumlarda editör, belirli bir noktayı netleştirmek için bir hakemin incelemesini diğer hakemlerle paylaşabilir.
Yayının içeriğinden ve genel kalitesinden editör sorumludur. Gerektiğinde düzeltme notu yayınlamak veya geri çekme işlemi uygulamak da onun sorumluluğundadır.
Baş editör; yazarlar, editörler ve hakemler arasında herhangi bir çıkar çatışmasına izin vermez. Sadece hakem atama konusunda tam yetkiye sahiptir ve yazıların dergide yayınlanmasına ilişkin nihai karardan Yayın Kurulu sorumludur.

Hakemlerin Sorumlulukları

Hakemlerin araştırma, yazarlar ve/veya araştırma fon sağlayıcıları ile ilgili herhangi bir çıkar çatışması olmamalıdır.
Hakemlerin değerlemdirmeleri objektif olmalıdır.
Hakemlerin kullandıkları dil ve üslûp, yazarı rencide edici olmamalıdır.
Hakemler, gönderilen makalelere ilişkin tüm bilginin, makale yayınlanana kadar gizli kalmasını sağlamalıdır.
Hakemler inceledikleri çalışmada telif hakkı ihlali veya intihal fark etmeleri durumunda bunu editöre bildirmelidir.
Bir makaleyi gözden geçirme konusunda kendini yetersiz hisseden veya belirlenen sürede incelemeyi yetiştiremeyeceğini düşünen bir hakem, inceleme sürecinden çekilmelidir.
Hakem süreci sırasında hakemlerin şu hususları dikkate alarak değerlendirmelerini yapmaları beklenir: Makale yeni ve önemli bir bilgi içeriyor mu? / Öz, makalenin içeriğini net ve düzgün bir şekilde tanımlıyor mu? / Yöntem bütünlüklü ve anlaşılır şekilde tanımlanmış mı? / Yapılan yorum ve varılan sonuçlar bulgularla kanıtlanıyor mu? / Alandaki diğer çalışmalara yeterli referans verilmiş mi? / Dil kalitesi yeterli mi?
Mevlana Tıp Bilimleri Dergisi’nde kullanılan “Ön İncelem Formu”, “Makale Değerlendirme Formu” ve “Kitap İncelemesi Değerlendirme Formu”, dergi web sitesinden incelenebilir.

Ön İnceleme ve İntihal Taraması
Çalışma; dergi yayın ilkelerine, akademik yazım kurallarına ve APA Atıf Sistemi’ne uygunluk açısından editör tarafından incelenir ve iThenticate veya Turnitin programı kullanılarak intihal taramasından geçirilir. Ön inceleme en fazla 15 gün içinde tamamlanır. İntihal benzerlik oranının %20’ten az olması gereklidir. Benzerlik oranı %1 göründüğü hâlde atıf ve alıntı usulünce yapılmamışsa yine intihal söz konusu olabilir. Bu açıdan atıf ve alıntı kuralları yazar tarafından bilinmeli ve dikkatlice uygulanmalıdır:

Atıf/Dolaylı Aktarma: Bir kaynaktaki düşünce, tartışma veya tespite atıf yapılıyorsa ve atıf yapılan görüş atıf yapan araştırmacının kendi kelimeleri ile satıra dökülüyorsa cümlenin sonuna dipnot işareti (1) konulmalıdır. Yapılan atıf, eserin belli bir sayfasına ya da sayfa aralığına ise sayfa numarası verilmelidir. Şayet çalışmanın tümüne bir atıf varsa yani okuyucunun çalışmanın tümünü incelemesini gerektirecek bir boyutta atıf yapılmışsa dipnotta “Bu konuda bk.”, “Bu görüş ile ilgili bk.”, “Bu tartışma hakkında bk.” veya sadece “bk.” ifadesinden sonra kaynak belirtilmelidir.

Alıntı/İktibas: Eğer müracaat edilen kaynaktan ilgili kısım aynen, noktası ve virgülüne dokunulmadan, olduğu gibi alınıyorsa alıntılanan kısım “çift tırnak içinde verilir” ve sonuna dipnot numarası verilerek kaynağı belirtilir. Doğrudan alıntılanan metin içerisinde var olan alıntılar ise ‘tek tırnak’ kullanılarak yazılır. Doğrudan alıntılanan kısım üç satırdan uzun ise (kırk kelimeden fazla ise) ayrı bir paragraf hâlinde gösterilir. Uzun alıntıların ana metinden ayırt edilmesi için normal metin boyutundan bir küçük yazı tipi boyutunda ve paragrafın tamamının soldan satır başı hizasında girintili olarak yazılması tercih edilmelidir. Doğrudan aktarılan metinde, anlamı değiştirmemek şartıyla, bazı kelime, cümle ve paragraflar çıkarılabilir. Çıkartılan kısımların yerine üç nokta (…) konulur. Bir kaynaktan aynen alıntılanan kısmın “çift tırnak” içine alınmadan yazılması ve sadece sonunda kaynağın yazılması ile yetinilmesi doğru olmaz. Bu kurallara uyulmadığı takdirde yazar, yayın etiği ihlali (İntihal/Plagiarism) suçlamasına muhatap olabilir (bk. www.isnadsistemi.org).

Alan Editörü İncelemesi
Ön İnceleme ve İntihal Taraması aşamasından geçen çalışma, ilgili alan editörü tarafından problematik ve akademik dil-üslup açısından incelenir. Bu inceleme en fazla 15 gün içinde tamamlanır.

Hakem Süreci (Akademik Değerlendirme)
Alan editörünün incelemesinden geçen çalışma, konu ile ilgili doktora tezi, kitap veya makalesi bulunan en az iki dış hakemin değerlendirmesine sunulur. Hakem süreci, çift taraflı kör hakemlik uygulaması çerçevesinde gizlilik içinde yürütülür. Hakemin incelediği çalışma hakkındaki görüş ve kanaatini ya metin üzerinde belirtmesi ya da online hakem formu üzerinde en az 50 kelimelik bir açıklama ile gerekçelendirmesi talep edilir. Yazara, hakem görüşlerine katılmaması halinde itiraz ve görüşlerini savunma hakkı verilir. Alan editörü, yazar ve hakem arasında, gizliliği koruyarak karşılıklı iletişimi sağlar. Hakem raporlarının ikisi de olumlu ise çalışma, yayımlanmasının değerlendirilmesi teklifi ile Yayın Kurulu’na sunulur. İki hakemden birinin olumsuz kanaat belirmesi halinde çalışma, üçüncü bir hakeme gönderilir. Çalışmalar, en az iki hakemin olumlu kararı ile ya da bir hakem ve bir yardımcı editör kabul kararı ile yayımlanabilir.

Tashih Aşaması
Hakemlerin inceledikleri metinde tashih yapılmasını istemeleri halinde, ilgili raporlar yazara gönderilir ve çalışmasını tashih etmesi istenir. Yazar, Word programında “Değişiklikleri İzle” özelliği açık olacak şekilde tashihlerini yapar veya metinde değişiklikleri kırmızı renk ile belirtir. Tashih ettiği metni alan editörüne sunar.

Alan Editörü Kontrolü
Alan editörü, yazarın metinde kendisinden talep edilen düzeltmeleri yapıp yapmadığını kontrol eder.

Hakem Kontrolü
Tashih isteyen hakem, yazarın metinde kendisinden talep edilmiş düzeltmeleri yapıp yapmadığını kontrol eder.

Öz ve Abstract Kısmının Genişletilmesi
Hakkında iki hakem tarafından da “yayımlanabilir” kararı verilen çalışmaların yazarlarından, makalelerin öz/abstract kısmını en fazla 350 kelime olacak şekilde genişletilmesi istenebilir.

Türkçe Dil Kontrolü
Hakem sürecinden geçen çalışmalar Türkçe Dil Editörü ve Baş Editör tarafından incelenir ve gerekli ise yazardan tashih istenir. Kontrol işlemi, en fazla 15 gün içinde tamamlanır.

İngilizce Dil Kontrolü
Türkçe dil kontrolünden geçen çalışmalar, İngilizce Dil Editörü tarafından incelenir ve gerekli ise yazardan tashih istenir. İngilizce dil editörünün kontrol işlemi, en fazla 15 gün içinde tamamlanır.

Yayın Kurulu İncelemesi
Teknik, akademik ve dilsel incelemelerden geçen makaleler, Yayın/Yönetim Kurulu’nda incelenerek yayımlanıp yayımlanmayacağı ile yayımlanacaksa hangi sayıya dahil edileceği karara bağlanır. Kurul, oy çokluğu ile karar verir. Eşitlik olması durumunda nihai karar editörün kararı yönünde verilir.

Dizgi ve Mizanpaj Aşaması
Yayın Kurulu tarafından yayımlanması kararlaştırılan çalışmaların dizgi ve mizanpajı yapılarak yayına hazır hale getirilir ve incelenmek üzere yazarına gönderilir. Bu aşama en fazla 15 gün sürer.

Ulusal ve Uluslararası İndekslere Veri Gönderimi
Yayımlanan sayıya ait veri ilgili indekslere 15 gün içinde iletilir.