İkili-Görev Performansı ve Prefrontal Korteks Hemodinamik Yanıtları: Amatör Futbolcularda Bilişsel Yük Üzerine Bir Pilot Çalışma

Nazım Ata

doi:10.56752/Mevmedsci.2025.97

Nazım Ata, Tuğba Nalçacıgil, Deniz Şimşek

Yıl : 2025
Cilt : 5
Sayı : 3
Sayfa : 101-109

DOI : 10.56752/Mevmedsci.2025.97

Amaç: Prefrontal korteksin (PFC) etkin kullanımı, sporcuların teknik ve taktik becerilerde ustalaşmasında önemli bir rol oynar ve rekabetçi karşılaşmalar sırasında akıllıca seçimler yaparak yüksek performans göstermelerini sağlar. Buna ragmen, sporcularda ikili görev paradigmalarının PFC üzerindeki etkileri literatürde hala belirsizdir. Bu çalışmanın amacı, farklı zorluk seviyelerinde sunulan ikili görev (bilişsel+motor) paradigmalarının PFC hemodinamik tepkileri üzerindeki etkilerini araştırmaktır. Yöntem: Bu çalışmaya 14 sporcu (ortalama ± SD: yaş= 12 ± 1.56 yıl) dahil edilmiştir. Çalışmaya dahil edilen katılımcılar “İkili Görev” paradigmasını rastgele gerçekleştirmişlerdir (P1: motor görev; P2: ipucu görevi; P3: karmaşık ipucu görevi). Katılımcıların ikili görev performansları, 25 ışığın üç farklı zorluk seviyesinde söndürülmesine dayanan Fitlight sistemi kullanılarak ölçülmüştür. Bu sistemde, P1 görevi için rastgele yanan ışıkların en kısa sürede söndürülmesi istenmiştir. P2 görevinde yanan ışık hangi renk ise bir sonraki ışık aynı renk bölgede yanacağı için daha kısa sürede söndürmeleri beklenmiştir. P3 görevinde ise yanacak ışık bölgesi için daha karmaşık bir ipucu verilir ve katılımcıların motor kontrol sürecinin görev karmaşıklığındaki artış nedeniyle farklı olması beklenir. Katılımcılar ikili görev aktivitelerini gerçekleştirirken prefrontal korteksin hemodinamik yanıtları (HbO: Oksihemoglobin; HbR: Deoksihemoglobin; HbT: Total Hemoglobin) yakın kızılötesi spektroskopi (fNIRS) kullanılarak değerlendirilmiştir Bulgular: Katılımcıların P1 ile P2 (p < 0,001) ve P1 ile P3 (p < 0,001) görevleri sırasında sergiledikleri performans süreleri arasında anlamlı farklılıklar olduğu ortaya çıkmıştır. fNIRS görüntüleme verileri, P3 görevi sırasında prefrontal kortekste diğer görevlere kıyasla daha yüksek kortikal aktivasyon olduğunu göstermiştir (p = 0. 257). P1, P2 ve P3 testlerinde HbO, HbR ve HbT değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı olan güçlü, pozitif bir korelasyon olduğu saptanmıştır (p < 0,001). Sonuç: Artan bilişsel yüke sahip görev protokolleri, prefrontal aktivasyonda görevin zorluğuyla orantılı olarak HbO, HbR ve HbT değerlerinde artış olduğunu göstermiştir.

Atıf yapmak için :

Açıklama : Yazarların hiçbiri, bu makalede bahsedilen herhangi bir ürün, aygıt veya ilaç ile ilgili maddi çıkar ilişkisine sahip değildir. Araştırma, herhangi bir dış organizasyon tarafından desteklenmedi.Yazarlar çalışmanın birincil verilerine tam erişim izni vermek ve derginin talep ettiği takdirde verileri incelemesine izin vermeyi kabul etmektedirler. None of the authors, any product mentioned in this article, does not have a material interest in the device or drug. Research, not supported by any external organization. grant full access to the primary data and, if requested by the magazine they agree to allow the examination of data.

İkili-Görev Performansı ve Prefrontal Korteks Hemodinamik Yanıtları: Amatör Futbolcularda Bilişsel Yük Üzerine Bir Pilot Çalışma, Araştırma Makalesi,
2025, Vol. 5 (3)

Geliş Tarihi : 12.02.2025, Kabul Tarihi : 22.08.2025 , Yayın Tarihi : 12.12.2025